Organisaties hebben nog altijd grote moeite om talent binnen te halen en te behouden. Eén manier om de beste mensen aan je te binden, is door ze mede-eigenaar te maken. Is het verstandig om als werknemer in te gaan op zo’n aanbod?
Deze zomer constateerde de NOS dat zo’n 10 procent van de MKB-werkgevers hun werknemers probeert te binden door ze aandeelhouder te maken. De trend is volgens de omroep al langer zichtbaar bij grote consultancy- en advocatenkantoren. Daar is de top van het bedrijf vaak gezamenlijk eigenaar, maar in het MKB gaat het om werknemers in alle lagen van de organisatie. Zij mogen als mede-eigenaren meebeslissen en ook delen in de winst. Maar ze delen ook in het eventuele verlies. Zo heeft het mede-eigenaarschap voor- en nadelen. We zetten de aandachtspunten op een rij.
Samen succes
Als mede-eigenaar heb je een direct belang in het succes van het bedrijf. Sorry, jouw bedrijf! Er spreekt waardering en vertrouwen uit, waardoor je werkplezier kan toenemen. Als mede-eigenaar heb je baat bij het verbeteren van de prestaties, die beïnvloeden tenslotte direct jouw financiële welzijn.
Winst en pensioen
Er zijn verschillende vormen van werknemersparticipatie, zoals winstdeling, opties, aandelenplannen of coöperatieve structuren. Als het bedrijf floreert, profiteer je als mede-eigenaar van de waardestijging; je krijgt dan bijvoorbeeld elk jaar dividend uitgekeerd. Bovendien kan het mede-eigenaarschap een aantrekkelijk langetermijnperspectief bieden, vooral als het bedrijf consistent blijft groeien. Zo kan het straks een mooie aanvulling zijn op je pensioen en je spaarpot.
Financiële (on)zekerheid
De financiële gezondheid van je bedrijf kan volatiel zijn. Economische neergang, concurrentieproblemen of interne geschillen kunnen de waarde van je aandelen aanzienlijk verminderen. Heb je je spaargeld geïnvesteerd in het mede-eigenaarschap, dan kan je financiële zekerheid plotseling worden bedreigd.
Conflicten
Mede-eigenaarschap kan leiden tot een complexere relatie tussen werknemers en werkgevers. Hoewel je aanvankelijk eenzelfde visie en doelstellingen hebt, kunnen er gaandeweg conflicterende belangen ontstaan. Mogelijk moet je als werknemer beslissingen nemen die wel in jouw persoonlijke belang zijn, maar niet in het belang van het bedrijf of je collega’s. Dat kan tot dilemma’s en zelfs een verziekte werksfeer leiden.
Hoeveel inspraak?
Wat is de mate van controle die je als mede-eigenaar krijgt over bedrijfsbeslissingen? In sommige organisatiestructuren hebben mede-eigenaren invloed op belangrijke beslissingen, terwijl andere bedrijven meer beperkingen opleggen aan niet-uitvoerende aandeelhouders. Heeft jouw bedrijf bijvoorbeeld een one-tier of two-tier board als bestuursmodel? Het is belangrijk om te begrijpen welk niveau van betrokkenheid en inspraak je mede-eigenaarschap met zich meebrengt.
Onderzoek
Er zijn nogal wat zaken waarin je je moet verdiepen en daarvoor is niet iedereen in de wieg gelegd. Je moet een goed begrip krijgen van de financiële gezondheid van het bedrijf. Wat zijn de historische prestaties en toekomstige groeivooruitzichten? Wat zijn de specifieke voorwaarden van het aandelenplan? Zoek juridisch en/of financieel advies, zodat je een volledig overzicht krijgt van de implicaties van je beslissing. Maak ook afspraken over wat er met je belang gebeurt als je weggaat of met pensioen gaat.
Persoonlijk
Of het slim is om mede-eigenaar te worden, is voor iedereen anders. Hoelang ben je van plan in dit beroep of deze sector te blijven? Of zelfs in dit land? Wat zijn je persoonlijke financiële doelen? Hoeveel risico kun je nemen? Hoe goed kun je het vinden met de leiding van het bedrijf en met je collega’s? Want met hen ga je wel samen het bedrijf leiden.
